Nieuwsgierig naar de de oudste afbeelding van een vlinder? In deel 3 van mijn zoektocht ga ik terug naar de tijd van de Grieken en de Romeinen. En naar het oude Egypte, waar ze de vlinder ook al kenden.
Naast hun keizers, staatsmannen en andere helden komen de goden en godinnen uit de Griekse mythologie veel voor in de kunst van de klassieke oudheid. Een aansprekend voorbeeld is de jonge Psyche, een beeldschoon meisje.
Aphrodite – de godin van de liefde – is stinkend jaloers op haar en maakt haar het leven zo zuur mogelijk. Na veel omzwervingen wordt het meisje de geliefde van Eros. Aphrodite wil het stel maar niet met rust laten en ten einde raad gaat Eros naar Zeus, de oppergod. Die besluit het meisje van een godendrankje te laten drinken, waardoor het huwelijk tussen het liefdespaar eeuwig blijft duren.
Psyches naam betekent in het Grieks zowel ziel als vlinder. Al in de klassieke oudheid geloofden mensen dat de menselijke ziel na overlijden uit het lichaam ontsnapte om terug te gaan naar zijn goddelijke oorsprong. Psyche is die verbeelding van die menselijke ziel, een beeldschoon meisje met de vleugels van een vlinder.
Zo kom je haar vanaf ongeveer de vijfde eeuw voor Christus overal tegen. Gebeeldhouwd, op muurschilderingen, op vloermozaïeken en zelfs op sieraden en munten.
Nog ouder is de verbeelding van de vlinder in Egypte. Je ziet daar in veel grafmonumenten een vogel met vlinderachtige vleugels en een mensenhoofd. Het is de vogel BA, waarin de menselijke ziel kan voortleven op aarde. Er zijn veel van deze beeldjes teruggevonden in de Egyptische graven uit de tijd van de farao’s. Dan ga ik wel heel ver terug in de tijd, sommigen zijn al meer dan 5000 jaar oud.
Maar, eerlijk is eerlijk, dan ben ik al wel wat afgedwaald van de vlinder zelf. Daar kwam ik nog een afbeelding van tegen op een jachttafereel in de graftombe van Nakht, een beroemd schrijver en astronoom. Deze afbeelding is zo’n 3500 jaar oud. En dat is de vroegste afbeelding van een vlinder die ik kon vinden.
Kent een van jullie een nog ouder voorbeeld? Laat het me weten in de comments!
Meer lezen over vlinders in de kunst? Lees hier deel 1 en deel 2